کیوسک خبر: گزارش جدید یونسکو نشان می دهد رتبه ایران در نوآوری از ۱۰۶ به ۶۱ ارتقا یافته است. دبیر ستاد فناوریهای نرم و هویت ساز معاونت علمی و فناوری رییس جمهور در گفتگو با روزنامه خراسان از عوامل موثر در این موفقیت و چشم انداز آن گفته است
شاید حق داشته باشیم که گاهی نسبت به برخی آمارها و اطلاعات مجموعه های داخلی مطمئن و خوشبین نباشیم؛ اما وقتی سازمانهای بین المللی هم بر همان آمارها صحه میگذارند و تاییدش میکنند، دیگر جای هیچ شبه های نیست. در این سال‌ها بارها و بارها درباره رشد و توسعه استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش بنیان و تاثیر شگرف آنها در آینده کشور گفته ایم و نوشته ایم، اما اگر تا به امروز تردید و ابهامی در این حوزه داشتید، پیشنهاد میکنم به محتوای گزارش رسمی یونسکو (سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد) هم نگاهی بیندازید؛ گزارشی که از ارتقای چشمگیر۴۵ رتبه ای ایران در شاخص جهانی نوآوری خبر داده و نویدبخش آیندهای درخشان برای ماست.
ارتقای رتبه از ۱۰۶ به ۶۱ جهان
این گزارش که در همین روزهای اخیر منتشر شده، وضعیت کشورها را در حوزه فناوری و نوآوری بررسی کرده و به عملکرد آنها طی پنج‌سال گذشته نگاهی انداخته است. یونسکو برای ارزیابی این شاخص در کشورهای مختلف معیارهای متعددی دارد، از جمله: تعداد اختراعات ثبت شده، آمار مقالات منتشر شده در نشریات معتبر علمی، میزان فروش محصولات نانو، میزان بازگشت نوآوران و فناوران ایرانی مقیم خارج به کشور، تعداد دانشجویان بر اساس مقاطع و رشته های تحصیلی، سهم زنان در دانشگاه ها و میزان حمایت های مالی صندوق ملی پژوهش و فناوری از پروژه های دانش بنیان. طبق این معیارها، رتبه کشور ما در شاخص جهانی طی سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ با ارتقای قابلتوجهی از رتبه ۱۰۶ به ۶۱ رسیده است؛ این یعنی رشد ۴۵ پله‌ای ایران در شاخص جهانی نوآوری.
تحسین رویکرد ایران در توسعه زیست بوم
یونسکو در گزارش خود اعلام کرده است که در پنج سال گذشته نوآوری در ایران توسعه سریعی داشته است و تا پایان سال گذشته، ۴۹ شتاب‌دهنده و ۱۱۳ مرکز نوآوری با مشارکت بخش خصوصی به استارتاپ‌ها خدمت ارائه کرده‌اند.
اشتغال‌زایی در کارخانه‌های نوآوری
در بخشی از این گزارش، به نسلهای مختلف توسعه پهنه‌های نوآوری از جمله پارک‌های فناوری و کارخانه های نوآوری اشاره شده است. به عنوان نمونه از کارخانه نوآوری آزادی در تهران یاد شده که ۳۵۰۰ شغل برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی وکارآفرین جوان ایجاد کرده است. یا پارک فناوری پردیس که ۶۵۰۰ شرکت در آن مستقر شده اند و برای توسعه نوآوری نقش‌آفرینی میکنند. ناحیه نوآوری شریف هم نمونه‌ای دیگر در پیاده‌سازی رویکرد حمایت از زیست‌بوم فناوری و نوآوری است که میزبان بیش از ۵۰۰ استارتاپ است.
سهم قابل توجه زنان در دانشگاهها
وضعیت مناسب ایران در برابری جنسیتی دانشجویان آموزش عالی هم مورد توجه یونسکو بوده است و سهم ۴۶.۶ درصدی زنان در دانشگاهها، از دیگر نقاط قوت حوزه علم، فناوری و نوآوری در ایران توصیف شده است.
ایرانیان خارج از کشور در استارتاپ‌ها
برنامه بازگشت ایرانیان متخصص خارج از کشور که توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به اجرا درآمده هم در این پژوهش بین‌المللی موردتوجه قرار گرفته است. برنامه‌ای که به اشتغال تعداد زیادی از ایرانیان مقیم خارج در استارتاپ‌ها (۳۵۴ نفر در سال ۱۳۹۷) و تاسیس استارتاپ (۱۰۰ استارتاپ با بیش از ۳ هزار نفر پرسنل در سال ۱۳۹۷) منجر شده است.
آینده روشن است
نکته مهم این است که آنچه در گزارش یونسکو ارزیابی شده، مربوط به عملکرد پنج ساله بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ است اما همه میدانیم که از ابتدای سال ۲۰۲۰ تا به امروز نیز کشور ما با تحولات چشمگیری در حوزه فعالیت استارتاپ ها و شرکت‌های دانش بنیان مواجه بوده که بدون شک وضعیت کشورمان را ارتقای بیشتری داده است. مصداق این حرف، گزارشی است که «پرویز کرمی» دبیر ستاد فناوری های نرم و هویت ساز معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در گفتوگو با خراسان ارائه میکند و میگوید: با تلاش هایی که طی پنج‌سال اخیر توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و دیگر مجموعه های همکار صورت گرفته، هماکنون ۵۸۰۰ شرکت دانش بنیان، ۱۲۵۰ شرکت خلاق، ۶۵۰۰ استارتاپ، ۲۴۰ مرکز نوآوری و ۱۰ خانه خلاق و نوآوری در کشور فعال است. کرمی می افزاید: علاوه بر آن، مجموعه هایی همچون بنیاد ملی نخبگان، صندوق نوآوری و شکوفایی، صندوق پژوهش و فناوری و کارخانه های نوآوری هم فعال یا افتتاح شده اند و بستر مناسب تری برای فعالان این حوزه ایجاد کرده اند.
ایجاد زیستبومهای فناوری و نوآوری
دبیر ستاد فناوریهای نرم و هویت ساز می‌افزاید: اقدام مهمی که طی این سال‌ها انجام شده، شکل‌دهی زیست بومهای فناوری و نوآوری در کشور بوده که بستر ارتباط و تعامل همه بخشها از جمله شرکت‌های دانش بنیان، استارتاپ ها، صندوق ها، بنیاد ملی نخبگان، کارخانه های نوآوری، پارک‌های علم و فناوری و دانشگاهها با یکدیگر شده و همه عناصر این زیست بوم را فعال کرده است. به گفته کرمی، ایجاد این بستر مناسب، همان چیزی است که سازمان های بین المللی از جمله یونسکو هم آن را تحسین کرده و پیدایش آن را عاملی موثر در ارتقای جایگاه نوآوری ایران دانسته اند.
چشم انداز روشن
دبیر ستاد فناوری های نرم و هویت ساز با اشاره به زیرساختهای به وجود آمده طی سال‌های اخیر می‌افزاید: هماکنون بسیاری از شرکت‌های دانش بنیان و استارتاپ های ما در دوران بلوغ به سر می برند و به محض رفع تحریمها و همچنین رفع موانع تولید توسط دولت جدید، آماده نقش آفرینی جدیتر هستند. کرمی می افزاید: ارتقای ایران در شاخص جهانی نوآوری، تازه اول راه است و با توجه به چشم انداز روشنی که در این عرصه داریم، مطمئنا روزهای درخشان تری را پیش رو خواهیم داشت.
