براساس نتایج آمارهای مراکز تحقیقاتی معتبر دنیا، برخلاف آنچه در جامعه القا شده است، ایران دارای نرخ بالای خروج افراد «ماهر و تحصیل‌کرده» نیست و در حوزه مهاجرت نخبگان حتی در لیست ۲۰ کشور اول دنیا قرار ندارد.
به گزارش کیوسک؛ هر وقت صحبت از آمار مهاجرت نخبگان و افراد تحصیل کرده به میان می‌آید باید مهاجران ماهر، متخصص، تحصیل کرده و مهاجران تحصیلی و دانشجویی را در نظر بگیریم که مجموعه هر دو گروه به عنوان «مهاجرت افراد ماهر و تحصیل‌کرده» خواهد بود.
کشورهای دنیا هر کدام با شرایط و ارائه امکانات و خدمات گوناگون به دنبال جذب نیروهای ماهر و تحصیل کرده هستند؛ بنابراین رقابت در این عرصه بسیار شدید است.
متاسفانه در کشور ما ادعاهای غیر کارشناسی و فاقد مستندات درست و علمی چشم انداز نادرستی را از وضعیت مهاجرت کشورمان ترسیم کرده است.
در یکی از این ادعاها گفته شده است ” سالانه ۱۸۰ هزار نفر از افراد با تحصیلات عالی از ایران مهاجرت می‌کنند”.
حال یک سوال اساسی در خصوص این ادعا به وجود می‌آید که این رقم چگونه به دست آمده و در کدام منبع معتبر جهان و نیز سازمان رسمی که متولی این موضوع است، ثبت و انتشار یافته است؟ آیا چنین چیزی صحت دارد؟ این ادعا دارای مستندات علمی است؟
براساس آخرین آمار یونسکو (UNESCO)، تعداد دانشجویان خروجی از ایران در سال ۱۹۹۸ میلادی چیزی حدود ۱۸ هزار نفر بوده است که این میزان در سال ۲۰۱۷ به عدد ۵۰ هزار نفر رسیده است. این در حالی است که بیشترین میزان خروج دانشجویان از ایران در سال ۲۰۱۶ با عدد ۵۲ هزار و ۳۰۷ نفر به ثبت رسیده است.
از سویی دیگر، بیان این ادعا بدون در نظر گرفتن تعداد دانشجویان کشور طی این سال‌ها یا نشان از غیرحرفه‌ای بودن این افراد دارد و یا می‌تواند فکر و قصد سوئی در این قضایا نهفته باشد.
روند نزولی مهاجرت نخبگان در ایران!
در طول این سال‌ها ( از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۷ میلادی) تعداد دانشجویان کشور از حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر به حدود ۴ میلیون و ۳۵۰ هزار نفر رسیده است. بنابراین اگر نسبت دانشجویان خروجی به کل جمعیت دانشجویان کشور را در نظر بگیریم این میزان نه تنها افزایش نیافته است، بلکه روندی نزولی را شاهد بوده است.
براساس آمار مهاجرانی که در کشورهای OECD به ثبت رسیده، در سال‌های ۲۰۱۱-۲۰۱۰ میلادی، ۴۷۱ هزار نفر از کل جمعیت ۹۳۲ هزار نفری مهاجران ایرانی در کشورهای OECD «ماهر و تحصیل‌کرده» بوده‌اند. این آمار نشان می‌دهد ایران برخلاف آنچه که در جامعه القا شده است دارای نرخ بالای خروج افراد «ماهر و تحصیل‌کرده» نیست.
بنابراین در سال‌های مورد اشاره ایران جایگاه چهارم را در مهاجرت افراد «ماهر و تحصیل‌کرده» بعد از کشورهای هند، فیلیپین و آمریکا به خود اختصاص داده است.
نکته جالب توجه در این است، کشورهایی همچون آمریکا، کانادا، کره جنوبی، فرانسه، چین، بریتانیا و اوکراین در این فهرست دیده می‌شوند که تعدادی از این کشورها جزو کشورهای پیشرفته و توسعه یافته محسوب می‌شوند، بنابراین موضوع خروج افراد ماهر و تحصیل‌کرده مختص کشور ایران و یا دیگر کشورهای در حال توسعه نیست و پدیده‌ای رایج در میان همه‌ی کشورهای دنیاست.
ادعاهای دروغین درباره مهاجرت ایرانیان!
طبق آمار بانک جهانی از مهاجران تمامی کشورها در سال ۲۰۱۷، ایرانیان با تعداد یک میلیون و ۲۳۷ هزار و ۳۴۴ نفر از بین ۲۳۲ کشور رتبه ۵۴ را به خود اختصاص داده است و این نشان می‌دهد که ایران با اختلاف ۱۷۸ پله‌ای فاصله زیادی با صدرنشینان جدول دارد.
با نگاهی به فهرست این جدول، کشورهای هند با ۱۶ میلیون نفر، مکزیک با ۱۲ میلیون نفر، روسیه با ۱۱ میلیون نفر، چین با ۱۰ میلیون نفر و بنگلادش با ۷ میلیون نفر به ترتیب رتبه‌های اول تا پنجم را به خود اختصاص داده‌اند.
تفاوت زیادی بین «تمایل» افراد به مهاجرت و «اقدام» به مهاجرت وجود دارد. بر اساس نظرسنجی موسسه گالوپ که در سال ۲۰۱۷ میلادی صورت گرفته است، بیش از ۷۰۰ میلیون نفر از جمعیت جهان «میل» به مهاجرت دارند یعنی چیزی در حدود ۱۵ درصد از جمعیت کل دنیا.
در همین سال بر اساس اعلام بانک جهانی تعداد مهاجران در سراسر جهان ۲۶۶ میلیون نفر بوده است. این عدد نشان می‌دهد در سراسر جهان بسیاری از مردم صرفا «میل» به مهاجرت دارند و چه بسیاراند از این افراد که نه «برنامه ریزی» و نه «اقدام عملی» در جهت مهاجرت انجام داده‌اند.
اگر این میزان از افرادی که تمایل به مهاجرت دارند (۷۰۰ میلیون نفر)، را به سه دسته تقسیم کنیم فاصله زیادی بین کسانی که «آرزوی مهاجرت» و «برنامه ریزان» و گروه «اقدام کنندگان» به مهاجرت وجود دارد. بنابراین از جمعیت ۷۰۰ میلیون نفری که تمایل به مهاجرت داشتند به چند ده میلیون نفر برنامه ریز و اقدام کننده جهت مهاجرت کاهش پیدا می‌کنند.
بر اساس نظرسنجی صورت گرفته توسط همین موسسه، کشور ایران از نظر تعداد بزرگسالانی که تمایل به مهاجرت دارند در جایگاه هفتم دنیا قرار دارد که اگر این تعداد به نسبت تعداد کل جمعیت کشورها محاسبه شود ایران در بین ۲۰ کشور اول دنیا نیز قرار نخواهد داشت.
حال اگر به سال‌های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی باز گردیم، بر طبق آمار بانک جهانی در دهه ۱۹۷۰ میلادی (۱۳۵۰ شمسی) تعداد مهاجران ایرانی در کشورهای دیگر ۲۳۲ هزار و ۸۱۱ نفر بوده است. به عبارت دیگر تعداد کل مهاجران در این دهه برابر با ۸.۱ نفر به ازای هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت ایران بوده است.
نرخ خالص مهاجرت ایران در سال‌های ۱۹۷۰ تا ۱۹۷۵ میلادی ( ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۴ شمسی) بر اساس اطلاعات سازمان ملل، برابر با ۰.۵۱ نفر در ۱۰۰۰ نفر جمعیت کل کشور است؛ به عبارتی دیگر به ازای هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت کشور، ۷ نفر از کشور خارج شده‌اند.
این نرخ از تقسیم تفاوت مهاجران ورودی به مهاجران خروجی به جمعیت کشور به دست می‌آید که از این آمار نمی‌توان برآورد دقیقی از تعداد مهاجران ایرانی در خارج از ایران انجام داد.
با استناد به آمار رسمی بانک جهانی، جمعیت ایران از دوران انقلاب اسلامی برابر با سال‌های ۱۹۸۰ – ۱۹۷۰ میلادی تاکنون چیزی در حدود ۲ برابر شده است. بر طبق داده‌های به دست آمده از این سازمان، جمعیت ایران در سال ۱۹۸۰ میلادی ( ۱۳۵۸ شمسی) ۳۸ میلیون و ۶۵۰ هزار و ۲۶۴ نفر بوده است که این آمار در سال ۲۰۱۷ میلادی به عدد ۸۰ میلیون و ۶۷۳ هزار و ۹۵۱ نفر افزایش پیدا کرده است.
نکته مهم درباره آمار تعداد مهاجران، این است که این نرخ بدون در نظر گرفتن جمعیت رو به رشد کشورها معیار و شاخص برای تعیین وضعیت خروج اتباع از کشورها نیست.
در بین سال‌های ۱۹۸۰- ۱۹۷۰ میلادی که مصادف با دوران پیروزی انقلاب اسلامی است از هر ۱۰۰۰ نفر به ترتیب ۸.۱ و ۱۳.۶ نفر در خارج از ایران بوده‌اند. این درحالی است که در سال ۲۰۱۷ از هر ۱۰۰۰ نفر تعداد ۱۵.۳ نفر به خارج مهاجرت کرده‌اند.
با قرار دادن سال ۱۹۷۰ میلادی به عنوان سال مبنا برای محاسبه، سهم ایرانیان خارج از کشور از جمعیت کل کشور در طی ۴۷ سال، ۱.۹ برابر افزایش یافته است.
