کیوسک خبر – معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور با انتقاد از ارائه برخی آمارهای مهاجرت نخبگان و فرار مغزها از کشور، گفت: ما تلاش داریم تا پایه اقتصاد کشور را بر نیروهای انسانی قرار دهیم، در همین راستا در چهار ماهه اول امسال بیش از ۱۳۰ نفر از دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در ۱۰۰ دانشگاه برتر دنیا به کشور بازگشتند و بر اساس برآوردها تا پایان سال بیش از هزار نفر از این افراد به کشور بازخواهند گشت.
دکتر سورنا ستاری که مرداد ماه امسال به مناسبت روز خبرنگار و تبریک این روز از خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) بازدید کرد، در گفت‌وگو با ایسنا با تاکید بر اینکه ادامه تحصیل نخبگان در دانشگاه‌های سایر کشورها به عنوان چرخش مغزها مطرح است نه مهاجرت، اظهار کرد: کشوری مانند ایران با دارا بودن ۴ میلیون دانشجو تنها ۵۰ هزار نفر آنها در خارج از کشور تحصیل می‌کنند و بر این اساس ما باید حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار دانشجو در خارج از کشور داشته باشیم؛ چراکه میانگین جهانی در این زمینه ۳ درصد تعداد دانشجویان را شامل می‌شود، ولی تعداد ۵۰ هزار دانشجو در دنیا به این معناست که ۱.۱ دهم درصد از کل دانشجویان ایران، در خارج از کشور تحصیل می‌کنند.
وی با تاکید بر اینکه در بیشتر کشورهای عربی منطقه بیش از ۳۰ درصد دانشجویان این کشورها در خارج از کشور تحصیل می‌کنند، افزود: ما برای ادامه‌دار کردن چرخش نخبگان نیاز به پلتفرم خاصی داریم.
ستاری تصریح کرد: آمار کذبی به نقل از گزارش صندوق بین‌المللی پول ارائه شده است که اعلام می‌کند ایران در سال ۲۰۰۹ رتبه اول را در فرار مغزها دارد؛ این آمار در حالی منتشر شده که اصلاً چنین گزارشی وجود ندارد و حتی ما اعلام کردیم که هر کس این آمارها را برای ما پیدا کند، ما به آنها تشویقی می‌دهیم!
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور با تاکید بر اینکه IMF اصولاً آماری به عنوان فرار مغزها منتشر نمی‌کند، یادآور شد: گزارش‌های مرتبط با مهاجرت نخبگان از سوی نهادهایی چون سازمان ملل و سازمان مهاجرت آمریکا ارائه می‌شود و چنین گزارش‌هایی در سایت‌های سازمان مهاجرت آمریکا، کانادا و کشورهای اروپایی وجود دارد و بر اساس آخرین اطلاعات این سایت در سال گذشته، ۱۴۰۰ دانشجوی ایرانی ویزایF۱ و ۴۵۰ نفر ویزای J۱ از آمریکا دریافت کرده‌اند که روند نزولی شدیدی را داشته است.
اقدام معاونت علمی برای “شکار مغزها”
ستاری تعداد دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در آمریکا را حدود ۱۲هزار نفر اعلام کرد و گفت: آمارهای مربوط به مهاجرت نخبگان در سایت‌ها وجود دارد، من آدم بدبینی نیستم، ولی آمارهای نادرستی که در این زمینه ارائه می‌شود، با نیت خاصی هست.
به گفته وی در اول انقلاب ۱۷۰ هزار دانشجو در داخل کشور داشتیم، ولی در مقابل ۱۰۰ هزار دانشجوی ایرانی در خارج از کشور مشغول به تحصیل بودند که از این تعداد ۵۶ هزار نفر در امریکا تحصیل می‌کردند. اینکه آن زمانی که بیشتر از ۳۷ درصد دانشجویان در خارج از کشور بوده‌اند و فرار مغزها نداشته‌ایم و حالا که حدود ۱.۱ درصد در خارج داریم، فرار مغزها داریم، این جای تامل دارد.
معاون علمی رییس‌جمهور با بیان اینکه در سال ۱۹۷۹ رتبه اول دانشجوی مشغول به تحصیل در آمریکا را داشتیم، گفت: درحال حاضر کشور چین با ۳۵۰ هزار دانشجو در آمریکا این رتبه را در اختیار دارد.
ستاری با بیان اینکه تلاش داریم تا پایه اقتصاد کشور را بر نیروهای انسانی قرار دهیم، اضافه کرد: آدم‌هایی که قرار است اقتصاد کشور را هدایت کنند، محدود هستند؛ از این رو ما در مواجهه با پدیده بازگرداندن نخبگان به کشور در تلاش هستیم تا خودمان این افراد را پیدا کنیم و زمینه‌ای را فراهم کنیم تا به کشور بازگردند. این همان کاری است که از آن با عنوان “شکار مغزها” یاد می‌کنند.
بازگشت بیش از ۱۳۰ نفر از دانشجویان ایرانی ۱۰۰ دانشگاه برتر دنیا در ۴ ماه اول سال
وی با تاکید بر اینکه این افراد به اندازه کافی توانمند، ارزشمند و اثرگذار هستند که بتوان برای آنها زمینه‌سازیکرد، ادامه داد: ولی باید نهادی در پشت این حرکت بایستد و از این حرکت حمایت کند و ما در معاونت تنها هستیم و جامعه ما نیز جامعه جذب افراد توانمند نیست و آنها را دفع می‌کند.
ستاری با بیان اینکه در چنین شرایطی نمونه‌های موفق از بازگشت مغزها به کشور و یا پروژه‌های موفقی که آنها اجرایی کرده‌اند دیده نمی‌شود، افزود: بر اساس آمارهای ۴ ماه اول سال جاری بیش از ۱۳۰ نفر از دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در ۱۰۰ دانشگاه برتر دنیا به کشور بازگشتند، در حالی که به صورت سنتی آمار بازگشت در ۴ ماه اول سال نسبت به کل سال کمتر است.
وی با تاکید بر اینکه آمار بازگشت ۱۳۰ نفر از دانشجویان ایرانی به کشور در سال جاری تنها مربوط به شاغلین تحصیل در ۱۰۰ دانشگاه برتر دنیا است، گفت: افراد دیگری هستند که بر اساس پلتفرمی که ما تعریف کرده‌ایم، به کشور باز می‌گردند؛ ولی بر اساس شاخص‌هایی که ما تعریف کردیم، تعداد ۱۰۰ دانشگاه برتر دنیا است و بر اساس برآوردها تا پایان سال بیش از هزار نفر از این افراد به کشور بازخواهند گشت.
پول دولت باید در زیرساخت هزینه شود
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور با تاکید بر اینکه از نظر من پژوهش‌های بزرگی که با پول دولت اجرایی شود، همانند کارهای عمرانی و صنعتی است که با پول دولت انجام می‌شود، گفت: از محل اعتبارات دولتی محصول خارج نمی‌شود؛ چراکه در نهایت مانند خودرویی می‌شود که با ممنوع اعلام شدن واردات آن، مردم وادار به خریدن آن شوند؛ این مساله در مورد پژوهش نیز صادق است. پول دولت باید در زیرساخت هزینه شود.
وی با اشاره به اجرای پروژه‌های کلان در معاونت علمی، با تاکید بر اینکه پروژه رصدخانه ملی یک طرح زیرساختی است، افزود: در این طرح کلیه مراحل طراحی آن در داخل اجرایی شده است و کار بسیار حساسی است و آینه‌ای هم که برای این رصدخانه ساخته شد، با قطر ۳.۴ متر جزو بزرگترین‌ها در دنیا قرار دارد، ضمن آنکه کلیه اجزای آن در داخل کشور طراحی شده است.
ستاری با بیان اینکه با اجرای این طرح صنعت تلسکوپ‌سازی در داخل کشور ایجاد شده است، اظهار کرد: تاکید من بر این است که باید اعتبارات کشور صرف پروژه‌های زیر ساختی پژوهش شود که در انتهای آن بخش خصوصی بتواند محصولی را تولید کند.
معاون رییس‌جمهور با اشاره به طرح کلان ملی تولید واکسن، تاکید کرد: دولت نمی‌تواند واکسن بسازد، این امر مربوط به بخش خصوصی می‌شود؛ چون اگر می توانست، تاکنون در این زمینه اقدام کرده بود؛ اصلا مگر قرار است دولت وارد واکسن‌سازی شود.
ورود بخش دولتی از دلایل عقب‌ماندگی کشور در حوزه تولید واکسن
وی یکی از دلایل عقب‌ماندگی کشور در حوزه تولید واکسن را وارد شدن بخش دولتی در این حوزه دانست و ادامه داد: علاوه بر آن مشاهده می‌شد که با دانشگاه‌ها قراردادهایی برای طراحی و ساخت لوکوموتیو منعقد شده است و این سوال مطرح است که در دنیا کدام دانشگاه لوکوموتیو ساز و یا قطار پرسرعت ساز است؟ نام یک دانشگاه را ببرید که دارو و یا واکسن تولید کرده است. ساختار دانشگاه، تربیت نیروی انسانی مناسب برای اقتصاد دانش‌بنیان است.
ستاری با تاکید بر اینکه شرکتهای دانش‌بنیان و فناور هستند که دارو و یا واکسن از آنها خارج می‌شود، تاکید کرد: نیروهای این شرکت‌ها از دانشگاه‌ها تامین می‌شوند و کلیه طرح‌های کلانی که در دستور کار داریم، با کمک شرکتهای دانش‌بنیان در حال اجرا است و پیشرفت‌های خوبی دارند.
اقدام بنیاد ملی نخبگان برای شبکه‌سازی
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور در خصوص فعالیت‌های بنیاد ملی نخبگان با تاکید بر اینکه برای فعالیت‌های این بنیاد قرار نیست تبلیغات عظیمی صورت گیرد، در این باره توضیح داد: اعضای این بنیاد علاقه‌مند به تبلیغات در آن نیستند، ولی خدمات آن به مشمولان این بنیاد اعطا می‌شود، به گونه‌ای که هر سال حدود ۵ هزار نفر تحت پوشش بنیاد ملی نخبگان قرار دارند و خدماتی به آنها ارائه می‌شود، هر چند که خدمات مالی بنیاد آنقدر زیاد نیست و بیشتر به سمت کمک و هدایت استعدادهای برتر و استفاده از شبکه‌های مرتبط با بنیاد ملی نخبگان برای آنها رفته‌ایم.
وی با اشاره به حمایت‌های بنیاد ملی نخبگان از افراد مستعد، یکی از این حمایت‌ها را جوایز تحصیلی ذکر کرد که میزان آن از ابتدای سال جاری دو برابر شده است و یادآور شد: موضوع اصلی در ارائه این حمایت‌ها شبکه‌سازی و امکانات معنوی است که در اختیار مشمولان قرار می‌گیرد، به عنوان مثال ما در زمینه شناسایی نخبگان ایرانی خارج از کشور بیشتر به دنبال شبکه‌سازی میان آنها هستیم و در کنار آن خدمات دیگری مانند اعطای حقوق و یا ایجاد زمینه برای اشتغال آنها را فراهم می‌کنیم.
ستاری، وظیفه شبکه‌سازی میان شرکتهای دانش‌بنیان را بر عهده معاونت علمی و برای دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها و تجهیزات آزمایشگاهی برای نخبگان را بر عهده بنیاد ملی نخبگان دانست و خاطر نشان کرد: این اقدامات از خدمات مادی بسیار ارزشمندتر است؛ چرا که معتقدیم باید در بنیاد به نخبگان و استعدادهای برتر امکاناتی را ارائه دهیم که برایشان کاربردی و تخصصی باشد.
وی با بیان اینکه نیازهای مالی این افراد بخش کوچکی از نیازمندی‌های این افراد است و قطعا برای حمایت از آنها حمایت مادی گزینه اول نیست، گفت: گزینه اصلی ما برای حمایت از نخبگان ایجاد مسیری است که با قرار گرفتن در آن شکوفا شوند و خود نخبگان نیز باید به این نتیجه برسند که باید برای شکوفا شدن تلاش کنند و این همان تاکیدات مقام معظم رهبری در دیدار اخیر نخبگان با ایشان است.
معاون علمی رییس‌جمهور با بیان اینکه بر اساس بیانات رهبری، نخبگان در ابتدای راه قرار دارند، یادآور شد: اگر یکی از این افراد مدال جهانی دریافت کرده است، این، ابتدای راه است و در راستای تاثیرگذاری در جامعه و در حوزه کارآفرینی اقداماتی انجام نشده و اینها ابتدای راه رسیدن به هدف است، نه انتهای مسیر.
ستاری حمایت‌های مالی بنیاد نخبگان را راهی برای مرتفع شدن نیازهای مالی استعدادهای برتر ذکر کرد و گفت: این حمایت‌ها، ابزاری برای رساندن این افراد به اهداف اصلی است، به گونه‌ای که اعطای جوایزی مانند “احمدی روشن” در راستای کارآفرینی است.
به گفته رییس بنیاد ملی نخبگان، جوایز در بنیاد به گونه‌ای است که نخبگان بتوانند بر روی پای خود رشد کنند و هدایت‌ها به سمتی باشد که استعدادهای آنها شکوفا شود.
ایجاد بیش از ۲۰۰ شرکت از سوی نخبگانی که به کشور بازگشته‌اند
وی با تاکید بر اینکه همانند گذشته حمایت‌های بنیاد مشمول همه افراد تحت پوشش این بنیاد نمی‌شود، توضیح داد: تنها ۲۵ درصد از افرادی که از خارج به کشور بازگشتند، عضو هیات علمی در دانشگاه‌ها و یا مراکز علمی شدند و ۷۵ درصد آنها یا در شرکت‌ها مشغول به فعالیت شدند و یا خودشان با تاسیس استارتاپ و یا شرکتهای دانش‌بنیان مشغول به فعالیت شدند.
ستاری تعداد این شرکت‌ها را بیش از ۲۰۰ شرکت دانست و یادآور شد: در این شرکت‌ها بیش از ۷ هزار نفر متخصص جذب شدند، این افراد علاقه‌مند به عضو هیات علمی شدن نیستند و اگر ما جامعه‌ای جذب‌کننده نخبگان داشته باشیم و یا اقتصادی داشته باشیم که نیازمند جذب نیروی جوان تحصیلکرده با نوآوری بالا باشد و یا حتی اقتصاد نوآور داشته باشیم؛ می‌توانستیم این افراد را نگه داریم.
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور با اشاره به بهبود ۴ رتبه‌ای ایران در شاخص‌های جهانی نوآوری، با بیان اینکه این در حالی است که در سال گذشته کشور در وضعیت اقتصادی خوبی قرار نداشت، اظهار کرد: با این شرایط همه شاخص‌های علم و فناوری کشور در جایگاه خوبی قرار دارد، به گونه‌ای که در گزارش اخیر GII در برخی از شاخص‌ها در رتبه دوم دنیا ایستاده‌ایم؛ ولی از سوی دیگر نیازمند اقتصادی هستیم که قابلیت جذب این درجه از علم و فناوری و نیروی انسانی را داشته باشد.
به دنبال اقتصادی هستیم که بر روی نیروی انسانی جوان سرمایه‌گذاری کند
ستاری با تاکید بر تقویت اقتصاد، اصلاح محیط های کسب و کار و حذف بوروکراسی‌های موجود در اقتصاد، افزود: ما در تلاش هستیم که محیطی ایجاد کنیم تا بتوانیم جوانان خلاق و با استعداد را جذب کنیم. همچنان این محیط ها را نداریم، هر چند که چشمه‌هایی از آن در برخی جاها دیده می‌شود. ما نیازمند اقتصادی هستیم که از نفت جدا شود و به دنبال این باشد که بر روی نیروی انسانی جوان سرمایه‌گذاری کند. این اتفاقی است که باید در اقتصاد دانش بنیان رخ دهد.
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور با اشاره به ایجاد بیش از ۴۴۰۰ شرکت دانش‌بنیان در کشور گفت: از این تعداد تنها ۱۰ درصد (۴۰۰ شرکت) از شرکت‌ها به اندازه‌ای رشد کردند که فروش بیش از ۱۰ میلیارد تومان دارند. این امر در همه حوزه‌های فناوری صدق می‌کند که تعدادی شرکت بزرگ با تعداد زیادی شرکتهای کوچک وجود دارند که در توسعه بازار و صادرات نقش‌آفرینی می‌کنند.
اجرای برنامه “پیشگامان” برای ۴۰۰ شرکت بزرگ دانش‌بنیان
ستاری با بیان اینکه برای ۴۰۰ شرکت بزرگ دانش‌بنیان برنامه خاصی با عنوان “پیشگامان” تعریف و اجرایی شده است، تاکید کرد: این شرکت‌ها موتور محرک استارتاپ‌های کوچک هستند، چون این شرکت‌ها قادرند بازارها را فتح کنند، برند سازی می‌کنند، صادرات دارند، استاندارد دریافت می‌کنند و روش‌های کسب و کار را به استارتاپها و شرکتهای کوچکتر یاد می‌دهند تا فعالیت شرکت را ارتقا دهند؛ از این رو برای ۴۰۰ شرکت اول که صادرات دارند، برنامه خاص حمایتی اجرایی می‌شود.
ستاری در پاسخ به این سوال که آیا تعداد ۴۰۰ شرکت پیشگام از میان ۴۴۰۰ شرکت دانش‌بنیان رقم رضایت‌بخشی است، گفت: در همه کشورها تنها ۱۰ درصد شرکت‌ها، شرکتهای بزرگ هستند؛ ولی زمانی که بخواهند به نوآوری برسند، نیاز دارند تا استارتاپ‌های کوچک را خریداری کنند و یا بر روی آنها سرمایه‌گذاری کنند.
وجود بیش از ۷ هزار استارتاپ فعال در کشور
به گفته این مقام مسوول، ۴۰۰ شرکت داریم که رقم فروش بیش از ۱۰ میلیارد تومان را دارند، ولی از سوی دیگر بیش از ۷ هزار استارتاپ داریم که هیچ‌گاه دانش‌بنیان نشدند؛ ولی جزو شرکتهای فعال محسوب می‌شوند و در حال رشد هستند و نقش شرکتهای بزرگ، بازارسازی برای این استارتاپها است.
ستاری در عین حال بازارسازی شرکتهای بزرگ دانش‌بنیان برای این استارتاپها را نیازمند هماهنگی در اجرای سیاست‌ها دانست و یادآور شد: خیلی از استارتاپها در مراحل رشد خود از بین می‌روند و این شرایطی است که در دنیا نیز حاکم است، به گونه‌ای که از هر ۱۰ تا ۲۰ استارتاپ تنها ۲ تا ۴ استارتاپ می‌تواند رشد کند؛ ولی این عدد در ایران بالاتر است، چون ما دارای بازارهای بکر زیادی هستیم و برای همین منظور است که ما سرمایه‌گذاری خطرپذیر را به شرکت‌ها و استارتاپها توصیه می‌کنیم.
این فارغ‌التحصیل دانشگاه صنعتی شریف، با بیان اینکه سرمایه‌گذار و صاحب استارتاپ در سود و زیان شریک هستند، افزود: در سرمایه‌گذاری خطرپذیر این گونه نیست که استارتاپ وامی دریافت کند و در حالی که ورشکست شده است، اقدام به بازپرداخت وام کند. ریسک توسط سرمایه گذار خطر پذیر پذیرفته می شود نه بانک و در این میان اتفاقا نقش بانک ها به نقش حمایتی از ۴۰۰ شرکت بزرگ دانش بنیان تبدیل خواهد شد.
وی ادامه داد: بر این اساس ما تلاش داریم تا سرمایه‌گذاران سنتی را به سمت سرمایه‌گذاری در حوزه‌های نوین دانش‌بنیان هدایت کنیم.
درخصوص تاکسی‌های اینترنتی دستورالعملی در حال تدوین است
ستاری در ادامه با اشاره به استارتاپها و با بیان اینکه حدود ۲ هزار ایده در حوزه‌های مختلف که بیشتر آنها در حوزه اجتماعی هستند، وجود دارد، اظهار کرد: بحث ما با شهردار تهران این است که می‌توانیم کل شهر را با این استارتاپها اداره کنیم و مشکلاتی مانند آلودگی هوا، پسماند و… ایده‌های اجرا شده در دنیا دارند.
وی در پاسخ به اینکه آیا معاونت علمی ریاست جمهوری برنامه‌ای برای ساماندهی این استارتاپها خصوصا آن دسته از استارتاپ‌هایی که وارد عرصه‌های شهری می شوند، دارد یا خیر، گفت: ایده‌هایی که در دنیا اجرایی می‌شوند، باید در کشور بومی‌سازی شوند که یکی از آنها همین تاکسی‌های اینترنتی است. ورود این استارتاپها شروع یک تغییر عمده است.
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور با بیان اینکه ورود این بازیگران جدید در همه جای دنیا چالش است و فقط این موضوع مختص به ایران نیست، گفت: سعی می‌کنیم به بازیگران سنتی تفهیم کنیم که با روش گذشته نمی‌توانند حرکت کنند. ما طی چند سال اخیر تلاش کردیم به بازیگران سنتی ثابت کنیم آنها از یک جوان ۲۴ ساله‌ای که در استارتاپ بالا می‌آید، خواهند باخت و یک درصد هم شانس ندارند. زیرا این جوانان ایده‌هایی را ارائه می‌دهند که مردم پشت آنها هستند و ارتباطی با رانت دولتی ندارند.
وی با بیان اینکه تنها راه بازیگران سنتی این است که بر روی جوانان سرمایه‌گذاری و سهام آنها را خریداری کنند، گفت: مثلا بانک‌ها به جای اینکه شعبه جدید ایجاد کنند، فین‌تک بخرند یا بیمه‌ها بیمه آنلاین خریداری کنند و باید این اتفاق در همه جا رخ دهد.
ستاری تصریح کرد: درخصوص تاکسی‌های اینترنتی نیز دستورالعملی در حال تدوین است. رییس جمهور نیز در این موضوع حساس هستند. اما من معتقدم که این شروع حرکتی بزرگ است.
ابراز تاسف از وجود پدیده دامپینگ در کشور
قوانین ایران ضامن واردات است
معاون علمی رییس‌جمهور با ابراز تاسف از وجود پدیده دامپینگ در کشور، با تاکید بر اینکه ایران یک کشور “واردات‌چی” هست، گفت: از این رو کلیه اساس و اصول فکری و کاری ما بر واردات و قوانین ما ضامن واردات است، چون سال‌ها است که نفت فروختیم و کالا با چند برابر قیمت وارد کردیم. زمانی که وارد دامپینگ می‌شویم، شرکت‌ها با قیمت تمام شده کالا وارد بازار می‌شوند.
ستاری تغییر این روند وارداتی بودن به صادراتی شدن در کشور را در مدت یک تا دو سال غیر قابل اجرا دانست و ادامه داد: خروج از آن نیازمند اقدامات فرهنگ سازی جدی است.
وی به ذکر نمونه‌هایی از این اقدامات دامپینگ پرداخت و گفت: قیمت دارویی در ترکیه ۲۰۰ یورو است و زمانی که قرار است این دارو در ایران به فروش برسد، با قیمت ۲۰ یورو عرضه می‌شود و این امر به این نقطه ختم نمی‌شود، بلکه در برخی موارد شرکت‌ها با عنوان اقدامات خیریه، دارو را رایگان در اختیار کشور قرار می‌دهند.
ستاری ادامه داد: از سوی دیگر بازرگان ایرانی، دارویی را که به قیمت ۲۰ یورو خریداری کرده است، در لیست بیمه به ثبت می‌رساند و بیمه اعلام می‌کند که قیمت این دارو ۲۰ یورو شد و از سوی دیگر شرکتهای تولیدکننده داخلی این دارو باید آن را ۷۰ درصد قیمت اعلام شده ۲۰ یورو تولید کنند.
معاون علمی رییس‌جمهور با بیان اینکه این امر قرار بود در مورد داروی فاکتور ۸ اتفاق بیفتد، ولی جلوی آن گرفته شد، خاطر نشان کرد: شرکتهای خارجی مراقب فعالیت شرکتهای داخلی هستند و زمانی که قدرت تولید شرکتهای داخلی کم شد، مجددا همان دارو را به قیمت اصلی در اختیار کشور قرار می‌دهند.
وی نمونه دیگر دامپینگ را در مورد تجهیزات پزشکی دانست و ادامه داد: چنین فضایی بر روی دستگاه سی‌تی اسکن رخ می‌دهد و اصولا زمانی که ما در حوزه‌ای تولید داریم، شرکتهای خارجی کالای خود را با قیمت پایین‌تر به فروش می‌رسانند، ولی ما باید به این سمت حرکت کنیم که اگر کالایی در کشور تولید می‌شود، مشابه خارجی آن به کشور وارد نشود و برای این امر باید ساختار حقوقی پیدا کنیم.
رییس بنیاد ملی نخبگان با تاکید بر اینکه برای مقابله با دامپینگ نمی‌توان امور را به دست یک کارشناس داد، گفت: در ژاپن برای مقابله با این امر استانداردی تعریف شده است که مشابه خارجی نمی‌تواند این استانداردها را دریافت کند و از این طریق به طور طبیعی در گمرک چنین اجناسی وارد نمی‌شود.
برای مقابله با پدیده دامپینگ به صورت مورد به مورد رسیدگی می‌کنیم
ستاری با بیان اینکه ما برای مقابله با پدیده دامپینگ به صورت مورد به مورد رسیدگی می‌کنیم، خاطر نشان کرد: در چند سال گذشته از سوی مجلس و سایر نهادها کلیه مشکلات مربوط به قاچاق کالا محدود به در اختیار داشتن دستگاه ایکس ری شد و بر این اساس تعدادی دستگاه ایکس ری برای گمرکات خریداری شد که در حال حاضر بسیاری از این دستگاه‌ها به دلیل کمبود قطعات غیر قابل استفاده باقی مانده‌اند.
وی اضافه کرد: به محض آنکه یکی از شرکتهای داخلی موفق به طراحی و ساخت دستگاه ایکس ری شد، پس از یک سال و نیم حتی یک تقاضا برای خرید ارسال نشده است و گویی مشکل قاچاق و فساد اداری در کشور حل شده است.
معاون علمی رییس‌جمهور دلیل این امر را بنا شدن ساختار کشور بر اساس واردات دانست و یادآور شد: نمونه دیگر دامپینگ را می‌توان در زمینه ساخت سوئیچ‌های مخابراتی دانست، زمانی کشور سازنده این سوئیچ‌ها بود؛ ولی کشور چین این سوئیچ‌ها را به صورت رایگان در اختیار کشور قرار داد و شاهد بودیم که در طول ۵ سال ۳ بار سوئیچ‌های مخابراتی تعویض شد و این در حالی است که جتی سوئیچ‌های ایرانی که به صورت آنالوگ بودند، همچنان در سیستم کار می‌کنند.
ستاری تاکید کرد: در طول این سال‌ها تولیدات داخلی در حوزه مخابرات و سخت‌افزاری آن تضعیف شدند و ما دوباره از خاک سر برآوردیم.
وی نمونه دیگر دامپینگ را در تولید واکسن دانست و اظهار کرد: واکسن سازی پدیده ای است که همه دولت‌ها به آن نیاز دارند. ولی در یک دوره‌ای شرکتهای خارجی تولیدکننده واکسن‌ها اقدام به ارائه رایگان آنها به کشورهای دنیا کردند و توجیه کردند که کشورهای تولیدکننده واکسن در واقع وارد فعالیت‌های بیوتروریسم می‌شوند و این اقدامی بود که باعث شد واکسن‌سازی در هیچ کشوری پا نگیرد. پدیده دامپینگ وجود دارد و ما باید کشور را از این پدیده محفوظ داریم.
در زمینه نقل و انتقالات پول در حوزه صادرات با مشکلاتی مواجه هستیم
در بازارهای هدف اکوسیستمی از افراد برای معاملات بانکی همکاری دارند
معاون علمی و فناوری رییس جمهور با تاکید بر اینکه، ما در زمینه نقل و انتقالات پول در حوزه صادرات با مشکلاتی مواجه هستیم، توضیح داد: بر این اساس ما با دفاتر صادراتی که در برخی کشورها داریم، سعی می‌کنیم این موضوع را حل کنیم؛ ولی بازارهای هدف ما کشورهای همسایه و چند پایگاه صادراتی خاص مانند چین و روسیه است؛ چون به کشورهای همسایه راحت‌تر می‌توانیم صادرات داشته باشیم و مشکلات ما برای نقل و انتقال پول کمتر است.
ستاری با بیان اینکه در بازارهای هدف ما مانند امارات متحده عربی اکوسیستمی از افراد برای معاملات بانکی همکاری دارند، خاطر نشان کرد: این اکوسیستم در مناطقی مانند “سلیمانیه”، “ترکیه” و “گرجستان” ایجاد شده و ساختاری از افراد شکل گرفته است.
وی در پاسخ به این سوال که “چرا باید به صادرات به کشوری مانند عراق که صنعتی نیست، افتخار کنیم”، افزود: این کشور صنعتی نیست، ولی ما قصد صادرات داریم و کشوری مانند عراق بازار خوبی برای ما دارد و یا در کشوری مانند سوریه تعداد بی‌شماری از نخل‌های آنها نابود شده است؛ دانش روش تکثیر این نخل‌ها در اختیار یکی از شرکتهای ایرانی است که با این روش می‌تواند در حد ده‌ها هزار نخل تولید کند. این روش تکثیر نخل از روش کشت بافت است و در ایران تنها یک شرکت به دانش فنی آن دست یافته است. یکی از مشکلات سوریه نیز تولید نخل است؛ ضمن آنکه نیازمندی‌های زیادی در حوزه دارو، تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی دارند که می‌تواند بازاری برای ایران باشد.
سهم فناوری در اقتصاد کشور در حال رشد است
وی با بیان اینکه موضوع علم و فناوری از یک حوزه حاشیه‌ای تبدیل به موضوعی شده است که همه درباره آن صحبت می‌کنند، گفت: یکی از اهداف معاونت این بود که چگونه دانش روزمره را در زندگی مردم ملموس کرد و بر این اساس کاری که شرکتهای دانش‌بنیان و استارتاپها انجام می‌دهند، در این راستا است و این همان اقدامی است که شرکتهای سازنده موبایل انجام دادند و اکنون موبایل بخشی از زندگی ما شده است.
ستاری با اشاره به توسعه نرم‌افزارهای کاربردی بر روی گوشی‌های موبایل با تاکید بر اینکه این اپلیکیشن‌ها توسط دانشجویان ایرانی که در خارج از کشور تحصیل کرده‌اند، در کشور توسعه یافته‌اند و این روند در حوزه‌هایی چون دارو، بهداشت، تجهیزات پزشکی، نانو و سلول‌های بنیادی و هوافضا رخ داده است، یادآور شد: این اقدامات موجب شده که امروزه مردم نقش فناوری را در زندگی روزمره خود احساس می‌کنند و دامنه فناوری نیز به اقتصاد گسترده شد و شاهدیم که هر سال سهم فناوری در اقتصاد در حال رشد است.
وی با بیان اینکه با ظرفیت نیروی انسانی خوبی که داریم، می‌توانیم در اقتصاد فناوری را وارد کنیم، ادامه داد: از زمانی که این اقدامات صورت گرفته است، خبرنگاران این حوزه نیز شاهد هستند که جایگاه‌های آنها در میان سایر حوزه‌های خبری ارتقا یافته است و وضعیت خبری سرویس‌های علمی امروز با ۴ تا ۵ سال گذشته قابل مقایسه نیست.
ستاری ادامه داد: مدیران شرکت‌هایی که در حوزه تولید فناوری وارد شده‌اند، سنین کمتر از ۳۰ سال را دارند و تغییراتی در اقتصاد سنتی ما ایجاد کرده‌اند و مردم به وضوح این تغییرات را احساس می‌کنند و تغییراتی که مد نظر ما هست نیز از همین دست تغییرات است و نقش خبرگزاری‌ها نیز معرفی این فناوری‌هاست و ما نیز با معرفی نمونه‌های موفق از این حرکت حمایت می‌کنیم.
رسانه‌ها تخصصی‌تر به حوزه فناوری‌ها ورود کنند
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور با بیان اینکه از رسانه‌ها درخواست دارم تا به صورت تخصصی‌تر در این حوزه وارد شوند، یادآور شد: در این راستا می‌توان از انواع “مدیا”ها مانند فیلم و کلیپ و تولیدات رسانه‌ای و فرهنگی هنری ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان استفاده کرد؛ چون برخی موارد اثرات آنها از مصاحبه بیشتر است.
وی با تاکید بر اینکه تصدی‌گری جزو سیاست‌های من نیست، اضافه کرد: زمانی که وارد این سمت شدم، گفتند معاونت علمی مدیریت پارک‌های علم و فناوری را در اختیار بگیرد؛ ولی ساختار این معاونت را با کمترین نیروهای انسانی نگه داشتیم و ساختمانی که در اختیار این معاونت هست، قرضی و متعلق به نهاد ریاست جمهوری است و تا آنجایی که توانستیم، ساختار اداری آن را کوچک نگه داشتیم، در حالی که می‌توانستیم با بودجه‌هایی که در اختیار داشتیم، ساختمان بسازیم، نیرو استخدام کنیم و یا آزمایشگاه و یا پژوهشکده تاسیس کنیم؛ ولی بر این باور هستیم که معاونت علمی در این حوزه خودش یک ستاد است و باید کاری کند که میزان اثرگذاری علم و فناوری در اقتصاد افزایش یابد.
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور با بیان اینکه در شروع کار، لازم دیدم در کنار سایر ستادهای فناوری یک ستاد ویژه فرهنگ‌سازی و ترویج و معرفی زیست‌بوم اقتصاد دانش‌بنیان مورد نیاز است و لذا آن ستاد خاص را بوجود آوردم، گفت: هدف از ایجاد “ستاد فرهنگ‌سازی اقتصاد دانش‌بنیان” این است که راهبری فرهنگی – اجتماعی شکل بگیرد و قرار نیست جای رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها گرفته شود. این ستاد، از چند سال گذشته در معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری شکل گرفت و با کمترین نیرو و در حدود ۴ یا ۵ نفر کارهای بزرگ و خوبی در حوزه فرهنگ‌سازی و ترویج انجام داد.
ستاری در پایان با بیان اینکه از رسانه‌ها انتظار داریم تنها به نشر سخنان من نپردازند، از تاثیرگذاری و ساخت فیلم، کلیپ و برنامه‌های تلویزیونی موفق حوزه فناوری سخن گفت و تاکید کرد: کنار هم قرار دادن، هماهنگی، خط‌دهی و پیشبرد اهداف راهبردی زیست‌بوم و داشتن طرح‌های یک ساله، دو ساله و پنج ساله برای رشد فرهنگ‌سازی، ترویج، اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی عمومی، برگزاری رویدادهای خاص حوزه دانش‌آموزی و آگاهی بخشی از دیگر اهداف ستاد فرهنگ‌سازی اقتصاد دانش بنیان است؛ معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری نیز در این راه از رسانه‌های این حوزه نیز حمایت می‌کند.
