دکتر غلامرضا حیدری همزمان با هفته سلامت در رابطه با نقش مردم، مسئولین و سمن‌ها در کاهش و کنترل مصرف دخانیات  گفت: قبل از بحران کرونا حدودا ۱۵ درصد افراد بالای ۱۵ سال جامعه مصرف دخانیات داشتند که این آمار در مردان حدود ۲۵ و در زنان حدود ۵ درصد بود؛ البته این اعداد در مورد مصرف قلیان متفاوت است.

وی درباره آمار مصرف قلیان در کشور، افزود: در دوران قبل از کرونا حدود ۲۰ درصد مردان و زنان مصرف قلیان داشتند که برخی از آنها سیگار را ترک کرده بودند، اما بعد از کرونا به واسطه شرایطی که حکمفرما شد، بسیاری از مصرف کنندگان ترک کرده نیز مجدد سیگار را شروع کردند.

آمار استعمال سیگار و قلیان در زنان و مردان ایرانی

رییس مرکز تحقیقات کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اعلام اینکه به نظر می‌رسد آمار  مصرف دخانیات در دوران کرونا افرایش داشته است، گفت: در حال حاضر  حدود ۳۰ درصد مردان و ۱۰ درصد زنان مصرف سیگار دارند که درباره قلیان این عدد حدود ۳۰ درصد در هر ۲ جنس است.

سن شروع مصرف دخانیات در مردان و زنان

حیدری درباره سن شروع مصرف دخانیات، به الگوی جهانی مصرف دخانیات اشاره کرد و گفت: به نظر می‌رسد در دنیا، هر دهه مقدار سن مصرف دخانیات کم‌ می‌شود. با توجه به تحولات اجتماعی و در دسترس قرار گرفتن دخانیات در جامعه آخرین آمار نشان دهنده سن کمتر از ۱۵ سال در مردان و سن ۱۷ سال در زنان برای شروع مصرف دخانیات است.

تبعات «دخانیات» برای سلامت

او در رابطه با بیماری‌های ناشی از مصرف دخانیات به ایسنا گفت: تقریبا تمامی ارگان‌های بدن در اثر مصرف دخانیات دچار بیماری‌زایی می‌شوند و در واقع دخانیات تمامی ارگان‌های بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

حیدری به آماری از بیماری‌های ناشی از دخانیات اشاره کرد و گفت: حدود ۷۵ درصد بیماری‌های ریوی، ۶۰ درصد بیماری‌های قلبی و بیش از ۵۰ درصد سرطان‌های همه اندام‌های بدن در رابطه با مصرف دخانیات درگیر خواهند شد.

هزینه‌های پنهان دخانیات

وی همچنین در ادامه صحبت‌هایش درباره هزینه‌های سلامتی ناشی از مصرف دخانیات، به جنبه پنهان این هزینه‌ها اشاره کرد و افزود: در هر جامعه‌ای هزینه‌های پنهانی که مصرف دخانیات به آن جامعه تحمیل می‌کند ۴ تا ۱۰ برابر هزینه‌های خرید و مصرف دخانیات است.

حیدری در ادامه به هزینه های ناشی از مصرف دخانیات در ایران اشاره کرد و گفت: این رقم در جامعه ما به این شکل است که در رابطه با بیماری‌هایی که به واسطه مصرف دخانیات حاصل می‌شود، بستری‌هایی در بیمارستان‌ها انجام می‌شود،عمل‌هایی صورت می‌گیرد ،غیبت در کار که به واسطه بیمار شدن فرد حاصل می‌شود و بیمه‌هایی که برای افراد سیگاری از این طریق مصرف می‌شود؛ همه ضررهایی هستند که در جامعه به صورت هزینه‌های پنهان مصرف دخانیات لحاظ خواهند شد.

قانون مترقی «کنترل و مبارزه با دخانیات در ایران»

حیدری در ادامه صحبت‌هایش درباره قانون جامع کنترل و مبارزه با دخانیات نیز توضیح داد و گفت: قانون کنترل و مبارزه با دخانیات در ایران در بسیاری از کشورها وجود ندارد و ما از این نظر مقداری از کشورهای دنیا جلوتر هستیم. این قانون از معاهده جهانی تولیدات دخانیات در ایران و ۱۸۰ کشور دیگر دنیا که عضو آن معاهده هستند، نشات می‌گیرد و شامل موارد متفاوتی است.

وی در رابطه با اجرای مفاد این قانون افزود:مانند بسیاری از موارد دیگر در قانون کم و کسری‌هایی وجود دارد و علاوه بر اینکه در قانون ذکر شده، اجرای موارد قانونی مقداری با سختی و مشکل رو به روست.

تصاویر هشداری که دیگر بازدارنده نیستند

رییس مرکز تحقیقات کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه به چند ماده در قانون مبارزه با دخانیات اشاره کرد و گفت: به عنوان مثال در یکی از مواد قانونی تعویض هر شش ماه یکبار تصاویر هشداردهنده روی پاکت‌های سیگار ذکر شده است، اما این اتفاق سال‌هاست که در کشور ما نیفتاده و همان تصاویر قدیمی که انتخاب شده بود، هنوز هست. بدین جهت آن تاثیرگذاری مورد نیاز در جامعه برای نخریدن سیگار انجام نمی‌شود.

مالیات ناچیز و افزایش مصرف دخانیات در کشور

وی همچنین به موضوع مالیات بر دخانیات اشاره کرد و گفت: در کشور ما مالیات دخانیات بسیار کم است. همین امر باعث افزایش مصرف دخانیات در جامعه می‌شود.

وی در ادامه در رابطه با اجرای قانون کنترل و مبارزه با دخانیات افزود: این قانون حدود ۲ دهه قبل تصویب و پیشنهاد شده است و اما هنوز به شکل کامل اجرا نمی‌شود و نیازمند به وجود آمدن هماهنگی‌های بین بخشی و درون سازمانی از طریق دولت برای اجرای کامل آن است.

دخانیات عاملی برای کاهش قدرت باروری زنان و مردان

حیدری درباره تاثیر مصرف دخانیات در باروری نیز گفت: این مطالعات  قدیمی هستند و در مجموع این مطالعات نشان می‌دهند که مصرف دخانیات باعث کاهش قدرت باروری در زنان و مردان می‌شود.

حیدری در این باره ادامه داد: مصرف دخانیات به ۲ طریق کاهش باروری را به وجود می‌آورد؛ اول آنکه چرخه تخمک‌سازی در زنان را کاهش خواهد داد و دوم در مردان تعداد سلول‌های جنسی را کم می‌کند و از این طریق شانس بارور شدن در زوج را کاهش می‌دهد.

وی همچنین به موضوع دود دسته دوم دخانیات اشاره کرد وگفت: حتی در معرض دود دخانیات قرار گرفتن یکی از والدین باعث می‌شود که به صورت غیرفعال این اثرات برای کاهش سلول‌های جنسی زن و مرد به وجود آید.”

او یکی از راه‌های اولیه درمان زوج‌های نابارور را در صورت مصرف دخانیات، قطع مصرف در آنها اعلام کرد.

حیدری به آخرین مطالعات مرکز تحقیقات کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اشاره کرد و گفت: در حال حاضر استفاده از روش‌های جایگزین برای کاهش مصرف قلیان از اولویت‌های این مرکز تحقیقات است که روش‌های فرهنگی و اجتماعی جایگزین را پیدا کند.

وی در رابطه با تکثر مصرف قلیان در جامعه افزود: مصرف قلیان در جامعه با اینکه به نظر می‌رسد قانون منع مصرف یا منع ارائه قلیان وجود دارد، ولی کماکان علاوه بر استفاده، تقبیحی که باید در جامعه وجود داشته باشد برای سیگار وجود دارد ولی برای قلیان نیست و بر همین اساس حتی بسیاری از خانواده‌ها در کنار هم قلیان مصرف می‌کنند.

حیدری درباره موضوع روش‌های جایگزین توضیح داد: در حال حاضر دستگاه جدیدی طراحی و اجرا شده است که به جای اینکه دخانیات به فرد برسد، اکسیژن و نیتروژن را مصرف می‌کند؛ به نوعی همان شکل قلیان را دارد و از این طریق اگر این روش موثر واقع شود، شاید جایگزین خوبی برای مصرف قلیان در جامعه به وجود آید.