یک کارشناس انرژی با اشاره به اینکه کارت سوخت باید احیا شود، گفت: حذف کارت سوخت بزرگترین اشتباه وزیر نفت بود.
به گزارش کیوسک خبر، محمد رضا محمدخانی با اشاره به طرح تخصیص سوخت به هر نفر در ازای خودرو گفت: این کار اصلا به صلاح کشور نیست و شفاف می‌گویم که بدترین کار همین دادن سهمیه بنزین به افراد است، زیرا که معتقدم این کار گداپروری است و ملت را حقوق بگیر دولت خواهد کرد.
این عضو سابق مرکزپژوهشهای مجلس تصریح کرد: همیشه گفته‌ام که یکی از بزرگترین اشتباهات وزارت نفت، حذف کارت سوخت بود و در شرایطی زنگنه کارت سوخت را کنار گذاشته بود که استفاده از آن تبدیل به یک فرهنگ شده بود.
وی با تاکید بر اینکه آنچه در استفاده از کارت سوخت انجام می‌شد، یک چیز حداقلی بود، ادامه داد: کارت سوخت در ادامه‌اش طرح تکمیلی هم داشت، قرار بود در گام نخست میزان مصرف سوخت هر خودرو مشخص شود و در گام‌های بعدی بر اساس الگوهای تدوین شده، ابزارهای مدیریت مصرف به آن اضافه شود که در دراز مدت بر اساس الگوهای رفتاری موجود در مصرف سوخت راهکارهای متناسب با آن در کارت سوخت تعبیه و به اجرا در می‌آمد که متاسفانه گام‌های بعدی آن با وجود اینکه طراحی شده بود، ولی عملیاتی نشد.
این کارشناس انرژی با اشاره به اینکه گفته می‌شود ایران بالاترین مصرف بنزین را در دنیا دارد، ادامه داد: این موضوع براساس تحقیقاتی که ما انجام دادیم، اصلا صحیح نیست و در واقع رتبه ما در دنیا ۳۷ است و این القای این موضوع که ایران بیشترین مصرف کننده بنزین در دنیا است، دور از واقعیت است.
وی گفت: عواملی وجود دارد که از بالابودن مصرف حکایت می‌کند، برای مثال یکی از این موارد قاچاق سوخت است و بدیهی قاچاق سوخت را باید از حساب مصرف مردم کم کرد، یا شغل مسافرکشی یا جابجایی بار با موتور اینها مربوط به حوزه‌های دیگری غیر از مصرف واقعی سوخت است.
محمدخانی با اشاره به سیاست قیمتی برای کنترل مصرف سوخت گفت: افزایش قیمت هم تاثیری ندارد، چون از اول انقلاب تا امروز قیمت بنزین را مرحله به مرحله زیاد کرده‌ایم که اگر به دقت به آن توجه کنیم، خواهیم دید، قیمت بنزین تا امروز هزار برابر شده، ولی چه نتیجه ای عاید شده است؟ اول یک تومان بود، الان هزار تومان است و از طرفی ارزش پول ملی را هم ۱۷۰۰ برابر کم شده و باید دید من پول بنزین می‌دهم یا پول سقوط ارزش پول ملی را می‌دهم.
به گفته محمد خانی روزی که بنزین سوپر ۸۰۰ تومان شد، قیمت بنزین سوپر در فوب خلیج فارس بالای ۶۰ سنت بود و با احتساب نرخ دلار در آن موقع که۹۲۰ تومان بود، یعنی حدود ۴۰ درصد سود از محل فروش بنزین سوپر حاصل می‌شد و باید به این نکته هم توجه داشت که در واقع در ان روزگار مردم بالای قیمت فوب خلیج فارس در داخل بنزین سوپر می‌خریدند، الان هم قیمت بنزین حدود ۴۷ تا ۵۰ سنت است، باز هم گفته می‌شود، سوبسید می‌دهیم برای چه؟ چون نرخ برابری ریال کم شده است، این موضوع دیگر ربط مستقیمی به مصرف و قیمت تمام شده بنزین ندارد و باید این طرز فکر را کنار گذاشت.
وی ادامه داد هزینه استقرار کارت سوخت در کشور در گام نخست بالا بود، ولی حتی در همان اول کار، کاهش ظاهری مصرف بنزین ۹ میلیون لیتر بود و سال های بعد این تا ۲۰ میلیون لیتر هم رسید، یعنی هم کاهش مصرف سوخت هم استفاده از زیرساخت‌های ملی و هم فروش هوشمند و یکپارچه بنزین بود، بنابراین کارت سوخت همچنان بهترین گزینه مدیریت مصرف سوخت است.
وی در پاسخ به این سوال که آنچه شما می‌گویید دور از عدالت است، ادامه داد: در کشورهای پیشرفته هم بعضی از مردم خودرو ندارند، این قبیل مطالبه‌ها، مطالبه خوبی نیست، زیرا برای گروه‌های متفاوت مردم برنامه‌های متفاوت حمایتی را باید به کار گرفت و در این موضوع خاص نیز باید به مردمی که خودرو ندارند، جور دیگری رسیدگی شود.
محمدخانی اظهار داشت: فقط گام نخست کارت سوخت در کشور اجرا شد، اگر گام‌های بعدی آن هم اجرا می‌شد، شکل کار کاملاً فرق می‌کرد، برای مثال بخش بعدی آن به این روش بود که وقتی ماشینی به جایگاه می‌رفت، سامانه جایگاه قادر به تشخیص خودرو بود و اگر از کارت غیر استفاده می‌کرد توسط جایگاه مشخص می‌شد و در آن صورت با کارت جایگاه سوخت تحویل داده می‌شد و این به معنی اعمال تعرفه‌های جریمه‌ای برای مشترکان پرمصرف و نه تنها یک عامل بازدارنده بود، بلکه یک مشوق هم بود.
وی ادامه داد باید به یک چیز توجه کرد، موضوع سوخت فقط در مصرف آن خلاصه نمی‌شود، زیرا محدود کردن آن موجب تغییر در سایر حوزه‌های اقتصادی کشور خواهد شد، برای نمونه کسادی بازار گردشگری را به همراه خواهد داشت و خیلی از پارامترهای دیگر اقتصادی را نیز جابه‌جا می‌کند برای مثال ۴۴ درصد سوخت مربوط به وانت بار و حدود ۹ درصد مربوط به موتورسیکلتها است و بقیه توسط ماشین‌های شخصی و دستگاه‌های اجرایی کشور است که همه با اعمال سهمیه‌بندی کارشناسی نشده در انجام ماموریت‌هایشان دچار مشکل می‌شوند و در این میان مرفه بی‌درد همچنان بنزین زیاد مصرف می‌کند و خوشحال خواهد شد که جاده‌ها خلوت است
به گفته محمد خانی، بخشی از این پر مصرفی، مربوط به من مصرف کننده نیست، بلکه مربوط به تولید خودروهای پرمصرف غیراستاندارد خودروسازان داخلی است که مصرف کنندگان باید تاوانش را بدهند.
وی ادامه داد: مقام معظم رهبری اخیراً به نکته بسیار مهمی اشاره کردند، ایشان فرمودند، با پخش پول نمی‌توان مملکت را اداره کرد، نباید از این نکته کلیدی سرسری گذاشت این همان ایده اصلی برای مدیریت بهینه منابع و مصارف کشور است و تزریق پول در نهایت موجب حل مشکل نخواهد شد.
محمدخانی ادامه داد برای حل مشکل ابتدا باید مصارف عمومی کشور را در قالب یک سامانه یکپارچه مبتنی بر برنامه‌های مطالعه شده اجرایی کرد و در این راه باید اول آمارها را به‌دست آورد و براساس آنها الگوی مصرف را به دست آورد و سپس برنامه مدیریت هر یک از آنها را تنظیم کرد تا به مدل مهندسی شده‌ای که قادر به کنترل بیشترین سناریوهای متداول مصرف هستند دست یافت.
وی گفت: کشور ما در مصرف برق یا آب نیز باید مدیریت بهینه منابع و مصارف را به کار گیرد و می‌توان از سهمیه بندی آب که حتی از بنزین مهمتر است شروع کرد و با شناخت منابع آب در طیف‌های سبز، خاکستری و آبی، سهم شرب و بهداشت، محیط زیست، کشاورزی و صنعت را جدا و برنامه ریزی کنیم و این کار اصیل و ماندگار خواهد بود و توجه انحصاری به بنزین راه‌گشا نیست.
