جزئیات فنی و ماموریت‌ ماهواره‌ «ظفر»

کیوسک خبر: ماهواره ظفر با سه ماموریت اصلی تصویربرداری، ذخیره و ارسال داده و اندازه‌گیری تشعشعات فضایی در مدت زمان ۳ سال در دو نمونه ظفر ۱ و ظفر ۲ در دانشگاه علم و صنعت ایران طراحی و ساخته شده است.

این ماهواره در رده ماهواره‌های Low Earth orbit(-مدار نزدیک زمین) با ارتفاع مداری ۵۳۰ کیلومتر، شیب ۵۶ درجه و جرم ۱۱۳ کیلوگرم است. در بخش فضایی، ماهواره ظفر شامل محموله تصویربرداری، محموله ذخیره و ارسال، محموله تحقیقاتی تشعشعات فضایی، زیر سیستم‌های تعیین موقعیت، تعیین و کنترل وضعیت، مدیریت داده و فرمان، انرژی، سازه و مکانیزم و کنترل حرارت است.

بخش زمینی شامل ایستگاه تله کامند (سیستم ارسال دستورات از یک نقطه مرکزی برای سایر نقاط راه دور)، تله متری (اندازه‌گیری)، دریافت تصویر، مدیریت محموله ذخیره و ارسال است.

ماموریت‌ها و کاربردها

ماهواره ظفر۱ دارای محموله تصویربرداری پانکروماتیک (سیاه و سفید) با تفکیک مکانی بهتر از ۲۵متر است، تهیه نقشه یکی از مهم‌ترین کاربردهای این ماهواره است. با استفاده از این کاربرد مهم، تولید و به روز رسانی نقشه‌های کاربری اراضی، پایش توسعه شهری، مرز پهنه‌های کشاورزی، مرز پهنه‌های جنگلی، نقشه‌های پهنه‌بندی دریاچه‌های دائمی و فصلی آن هم در مقیاس ملی انجام می‌شود.

کاربرد دیگر این ماهواره هیدروگرافی است که پایش مرز دریاچه‌ها و بهبود در پایش خطوط ساحلی را ممکن می‌ کند، تعیین مرکز گسترش شهری و پایش رشد مناطق شهری، به روزرسانی نقشه‌های ساختاری در مقیاس ملی نیز کاربردهای شهری و زمین شناسی است که برعهده ماهواره ظفر۱ گذاشته شده است.

ماهواره ظفر ۲ دارای محموله تصویربرداری چند طیفی با تفکیک مکانی بهتر از ۱۶متر است. در ماهواره ظفر ۲ علاوه بر تمام امکانات ماهواره ظفر۱، پایش بستر رودخانه‌ها، شناسایی مناطق تخریب شده بعد از بحران در نواحی شهری در مقیاس منطقه ای و بهبود در سامانه پایش حریق نیز وجود دارد.

محموله تحقیقاتی تشعشعات فضایی

محموله تحقیقاتی ماهواره یا SPU برای اهداف تحقیقاتی آزمایشی همراه ماهواره ارسال می‌شود. وظیفه محموله تحقیقاتی تشعشعی تحت عنوان SPU در ماهواره ظفر، اندازه‌گیری میزان دُز یونیزه کننده توسط پرتوهای کیهانی دریافتی از فضا و همچنین تشخیص اثر آن‌ها روی تراشه‌های نیمه هادی (نیمه رسانا) از جمله حافظه‌های SRAM مبتنی بر ترانزیستورهای (قطعه الکترونیکی که مانند یک کلید در مدار عمل می‌کند) اثر میدان ترکیبی است.

پرتوهای کیهانی و ذرات پر انرژی در خارج از جو اتمسفر زمین و فضا، باعث ایجاد نرخ واژگونی بیت می‌شود، برد محموله تحقیقاتی ماهواره ظفر با بهره‌گیری از یک تراشه FPGA مرکزی، توانایی اندازه‌گیری دُز یونیزه کننده توسط ۸ سنسور را به صورت تجمعی و ۵ سنسور دما را فراهم می‌کند. همچنین نرخ واژگونی بیت در حافظه‌های SRAM داخلی یک تراشه FPGA و حافظه‌های خارجی را پایش و گزارش می‌کند.

قرار است این ماهواره قبل از دهه فجر به فضا پرتاب می شود.