چالش‌های بازار دام سبک در ایران؛ از عرضه گسترده تا مشکلات صادرات
رئیس شورای تأمین دام کشور ضمن اشاره به اینکه ظرفیت تولید دام سبک در کشور بیش از ۸۰ میلیون راس است، اظهار کرد: ایران پس از چین، هند و استرالیا، رتبه چهارم تولید گوسفند و دام در جهان را با جمعیت ۵۰ میلیون رأسی دام سبک در اختیار دارد.
منصور پوریان رئیس شورای تأمین دام کشور ضمن اعلام رتبه چهارمی ایران در تولید دام سبک به میزان تولید دام سبک ایران در برخی فصول به ۶۵ تا ۶۷ میلیون رأس اشاره کرد و گفت: با وجود این ظرفیت، عواملی همچون خشکسالی، کاهش مراتع و تغییرات ارزی در دولت‌های گذشته باعث کاهش صنعت دام سبک در کشور شده است.
پوریان تصریح کرد: هزینه‌های بالای تولید سبب شده که ایران نتواند به جایگاه بالاتری در تولید دام سبک برسد. در حالی‌که با فراهم شدن شرایط مناسب و زیرساخت‌های لازم، ظرفیت افزایش تولید تا ۸۰ میلیون رأس و ارتقا به رتبه دوم جهان نیز وجود دارد.
وی خاطرنشان کرد: با وجود سیاست‌های نامناسب در صنعت دام، همین میزان جمعیت دام سبک نیز با سختی حفظ شده است.
رئیس شورای تأمین دام کشور، با اشاره به جایگاه ایران در تولید دام سبک اظهار کرد: رتبه چهارم جهانی ایران در تولید گوسفند، جایگاه قابل‌توجهی است، اما برای ارتقای آن نیاز به مدیریت صحیح در بخش‌های مختلف داریم.
وی با تأکید بر اینکه عوامل متعددی در کاهش تولید دام سبک نقش داشته‌اند، افزود: تغییرات ارزی، افزایش هزینه‌های تولید و شرایط اقلیمی مانند خشکسالی، از جمله موانع اصلی رشد این صنعت بوده‌اند. علاوه بر این، وضعیت نامناسب بازرگانی نیز تأثیر منفی بر روند تولید گذاشته است.
پوریان تصریح کرد: در حال حاضر، تراز تجاری صنعت دام سبک منفی است؛ چراکه در کنار واردات، هیچ‌گونه صادراتی در این بخش انجام نمی‌شود. این موضوع باعث کاهش سرمایه‌گذاری در این صنعت شده و سرمایه‌گذاران سنتی که پیش‌تر در این حوزه فعال بودند، از بازار خارج شده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: با یک مدیریت صحیح، به‌ویژه در حوزه تجارت، می‌توان شرایط را بهبود بخشید. اگر تراز تجاری مثبت شده و حمایت‌های لازم از تولیدکنندگان صورت گیرد، امکان ارتقای رتبه ایران در تولید دام سبک و افزایش تولید گوشت گوسفند نیز وجود خواهد داشت.
بازار به گونه‌ای است که قیمت‌ها دیگر تابع میزان عرضه و تقاضا نیستند و از عوامل دیگری مانند قیمت کالاهای هم‌ردیف تأثیر می‌پذیرند.
وی افزود: عرضه دام سبک در کشور گسترده بوده و ذخایر دامی در وضعیت مناسبی قرار دارد، به‌طوری‌که گوشت مورد نیاز بازار به‌طور کامل تأمین شده است. اما با وجود این، قیمت‌ها همچنان بالا بوده و فشار اقتصادی بر مصرف‌کنندگان وجود دارد.
پوریان با اشاره به ظرفیت بالای ایران در تولید دام سبک تصریح کرد: ظرفیت تولید دام سبک کشور تا ۱۰۰ میلیون رأس برآورد می‌شود، اما به دلیل هزینه‌های بالای تولید، نبود سیاست‌های مناسب صادراتی و تراز تجاری منفی، از این ظرفیت به‌طور کامل استفاده نشده است. سرمایه‌گذارانی که پیش‌تر در این صنعت فعال بودند، اکنون به دلیل مشکلات صادرات و محدودیت‌های تجاری، از این حوزه خارج شده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: در حالی که ایران رتبه چهارم جهانی تولید دام سبک را در اختیار دارد، در میان کشورهای اسلامی و منطقه خاورمیانه، جایگاه نخست را به خود اختصاص داده است. با این حال، کشور سودان با وجود تولید کمتر، سالانه یک میلیون رأس دام صادر می‌کند، اما ایران به دلیل ممنوعیت صادرات، از این مزیت بی‌بهره مانده است.
رئیس شورای تأمین دام کشور خاطرنشان کرد: ایران در گذشته صادرکننده دام به کشورهای حوزه خلیج فارس، از جمله کویت، قطر، عمان، امارات و بحرین بود. اما به دلیل ممنوعیت‌های صادراتی، این بازارها به دست کشورهای دیگر، مانند استرالیا و هند، افتادند. در حال‌حاضر، فرصت مناسبی برای بازگشایی صادرات وجود دارد، زیرا زیرساخت‌ها و شهرک‌های تولید دام در کشور آماده فعالیت هستند.
وی افزود: اگر سرمایه‌گذاری در این بخش مجدداً احیا شود، می‌توان تولید و صادرات را به سطح مطلوب رساند. در گذشته، سرمایه‌گذاری در دام سبک و سنگین به دلیل سودآوری بالا، رونق داشت. اما با اعمال محدودیت‌های صادراتی، سرمایه‌گذاران از این بخش خارج شدند. برای بازگشت سرمایه‌گذاری، نیاز به سیاست‌های حمایتی و رفع موانع صادراتی داریم.
پوریان در پایان تأکید کرد: با توجه به شعار سال که بر سرمایه‌گذاری تأکید دارد، باید در بخش دام نیز سرمایه‌گذاری معناداری انجام شود. سرمایه‌گذاران انتظار دارند که سرمایه‌شان بازدهی مناسبی داشته باشد. در حال‌حاضر، تنها تکیه بر بازار داخلی کافی نیست و بازگشایی صادرات می‌تواند نقش مهمی در توسعه این صنعت ایفا کند.
