کیوسک خبر: محققان در پژوهشی می‌گویند استفاده مکرر از مواد شوینده در زندگی روزمره با خطر بالای ابتلا به کولیت اولسراتیو همراه بوده است. کولیت اولسراتیو یک نوع بیماری التهابی روده است.
بیماری التهابی روده(IBD) مجموعه‌ای از مشکلات التهابی مخاطی بوده که بر روده کوچک، بزرگ یا هر دو اثر می‌گذارد. از قرن گذشته شیوع IBD به طور مداوم افزایش یافته و به بسیاری از افراد جمعیت شهری در جوامع توسعه‌یافته آسیب رسانده است. محققان در مطالعه‌ای ارتباط بین استفاده از مواد شوینده و پاک‌کننده و بروز بیماری کولیت اولسراتیو را بررسی کرده‌اند.
در این پژوهش که توسط زهره باری، استادیار مرکز تحقیقات گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی مازندران، سعید اوسطی، استادیار مرکز تحقیقات ملی تغذیه، رضا همایونفر، استادیار مرکز تحقیقات بیماری‌های غیرمیکروبی فسا و حافظ فاخری، استاد مرکز تحقیقات گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی مازندران انجام شده، آمده است:« بیماری التهابی روده یک بیماری سیستمیک با اتیولوژی ناشناخته است که عوامل مختلف ژنتیکی و محیطی در بروز آن دخیل است. دو نوع اصلی IBD بیماری کرون و کولیت اولسرتیو است. در حالی که کولیت اولسرتیو صرفا به روده بزرگ محدود است کرون می‌تواند هر بخشی از دستگاه گوارش از دهان تا مقعد را درگیر کند.»
در این مقاله آمده است:« براساس مطالعه‌ای در انگلستان، هر فرد بالغ به طور متوسط روزانه یک میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدنش ماده شوینده یا پاک‌کننده می‌خورد و نیز با توجه به این که در یک مطالعه حیوانی، خوردن نوعی ماده پاک‌کننده باعث القای کولیت شد، بنابراین این مطالعه با هدف تعیین ارتباط میان استفاده مکرر از شوینده‌ها و سفیدکننده‌های حاوی کلر با بروز کولیت اولسرتیو(UC) در شهرستان ساری(شهری با شیوع بالای IBD) پذیرفت.»
در این مطالعه تحلیلی مورد- شاهدی، تمامی بیماران مبتلا به UC که طی شش ماه از زمان اولین مراجعه، بیماریشان تشخیص داده شد و طی سال‌های ۹۶-۱۳۹۳ برای ویزیت به بیمارستان امام خمینی(ره) ساری مراجعه کرده بودند انتخاب شدند. گروه کنترل شامل بیمارانی بوده است که به دلیل تروما در بخش ارتوپدی همین بیمارستان بستری و سابقه هیچ بیماری زمینه‌ای نداشتند.
براساس آن چه در این مقاله آمده، گروه کنترل با گروه مورد به لحاظ جنس، سن، استعمال تنباکو، مصرف الکل و خوردن قرص‌های ضدبارداری یکسان‌سازی شدند و بیماران با هرگونه سابقه بیماری گوارشی و متابولیک از گروه کنترل جدا شدند.
نویسندگان این مقاله بیان کردند:« در نهایت با در نظر گرفتن این که تمامی بیماران طی سال‌های ۹۶-۱۳۹۳ برایشان تشخیص کولیت اولسراتیو داده شده بود به عنوان گروه بیمار پذیرفته شدند. مجموعا ۶۵ بیمار کولیت اولسراتیو و ۱۳۵ شرکت‌کننده کنترل وارد مطالعه شدند. همچنین رضایت‌نامه کتبی آگاهانه از همه شرکت‌کنندگان گرفته شد.»
طبق این مقاله «۴۶.۲ درصد از بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو مرد و ۵۳.۸ درصد زن بودند. عمده بیماران سن کمتر از ۵۰ سال و عمدتا متاهل بودند. پس از یکسان‌سازی برای عوامل موثر احتمالی مانند جنسیت، سن و شغل، مشاهده شد شانس ابتلا به کولیت اولسراتیو در بین افرادی که در معرض مواجهه ماهانه، هر دو هفته یک بار، هفتگی و روزانه با مواد شوینده بودند به ترتیب ۴، ۲۳، ۲۶ و ۱۰۴ برابر بیشتر از افرادی بود که به ندرت با شوینده‌ها سروکار داشتند.»
محققان می‌گویند: «براساس نتایج مطالعه حاضر، استفاده مکرر از مواد شوینده در زندگی روزمره با خطر بالای ابتلا به کولیت اولسراتیو همراه بوده است. شیوع بیماری‌های التهابی روده از اوایل قرن گذشته به شدت افزایش داشته است. این بیماری‌ها اغلب جمعیت شهری در جوامع توسعه‌یافته را هدف قرار می‌دهند.»
در این پژوهش آمده است:« این مفهوم که بهبود مراقبت‌های بهداشتی با افزایش بروز بیماری‌های التهابی روده در ارتباط است، منجر به فرضیه بهداشتی شده است. براساس این فرضیه، رشد شاخص‌های بهداشتی زندگی و مواجهه کمتر با میکروارگانیسم‌های مختلف منجر به سیستم ایمنی حساس‌تر و واکنش‌های نامناسب‌تر به باکتری‌های غیرمضر می‌شود.»
نویسندگان در بخش دیگری از این مقاله می‌گویند:« ورود مواد شوینده به دستگاه گوارش، از طریق آسیب به پرزهای مخاطی می‌تواند محیط را برای ورود پاتوژن‌ها و به هم ریختن تعادل میکروفلورای روده فراهم کند. اگر چه نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که ارتباط میان استفاده مکرر از مواد شوینده و بروز کولیت اولسراتیو وجود دارد، ولی با توجه به تعداد کم بیمارانی که اخیرا مبتلا به کولیت اولسراتیو شده‌اند، پذیرش ارتباط علت و معلولی بین مصرف مواد شوینده و کولیت اولسراتیو نیاز به انجام مطالعاتی با حجم نمونه بیشتر دارد.»
باری و همکارانش معتقدند اگر چه آموزش همگانی در خصوص استفاده صحیح از مواد شوینده و آبکشی صحیح ظروف ضروری است، ولی هنوز توصیه اختصاصی برای این منظور زود است.
این مقاله در شماره صدوهفتاد و نهم مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران منتشر شده است.
